Kiliseler

 

 

Taksiyarhis Kilisesi

                                                         

                                        Ayvalık merkezde İsmet Paşa Mahallesinde yer almaktadır. Kilise duvarında yer alan bir hitabeden

                                  1844 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır. Eğimli bir tepenin düzleştirilip dolgu yapılması ile yola göre                                         biraz daha yüksek bir alan üzerine inşa edilmiştir. Kilisenin toplam alanı 1200 m², olmasına karşın                                       kilise 500 m²’lik alan Kilisenin yüksekliği 16m. çan kulesinin yüksekliği ise 30 metredir. Kilisenin                                     dışarıdan boyu 22.00 m, eni ise 12.75m.’dir. 

 

 

 

 

 

 

 

  Portaitissa Kilisesi

 

 

                               Ayvalık merkezde Sakarya Mahallesinde yer almaktadır. Eğimi az bir zemin üzerinde  yer alan

                                kilise ızgara planlı doku özelliği taşımaktadır. Kilisenin toplam alanı 1163 m², olmasına karşın                                                kilise 135 m²üzerine  inşa edilmiştir. Kentin en küçük kilisesidir. Kilisenin yüksekliği 8 m.                                                     Kilisenin dıştan boyu 13.05 m. eni ise 7.35  m’dir. Portaitissa Kilisesi, taban alanı ve yükseklik olarak                                 kentin en küçük Kilisesidir. Kuzeybatı–güneydoğu  doğrultusunda, dikdörtgen planlı uzun bir yapıdır.

Kilise tek nefli ve tek apsislidir. Kilisenin ana girişi diğerleri farklı  olarak apsisin karşısında yer almamıştır. Naosun güneydoğu duvarında yer alan apsis içte ve dışta yarım yuvarlak çıkıntı yapmaktadır. Apsisin ortasında bir pencere ve

iki yanında birer niş bulunmaktadır. Konostasis duvarı  güneydoğu duvarının önünde sekiz plasterle yedi parçaya bölünmüştür. Ortada geniş yanlarda ise birer dar kapıyla  apsise geçilmektedir. Kapı aralarındaki bölümlerde ikon bulunmaktaydı. Kilise içerisindeki ikonaların hiçbiri  günümüzde mevcut değildir.

 

 

 

 

 

Hagia Triada Kilisesi

 

                                 Ayvalık merkezinde Kazım Karabekir Mahallesinde yer almaktadır. Kilise düz zeminde geniş bir alan                                       üzerine uzunlamasına dikdörtgen planlı düz çatı tipinde inşa edilmiştir. Kilisenin arsa alanı 2000                                          m², zemin oturum alanı 400 m²’dir. Kentteki kiliseler içerisinde en yüksek dördüncü Kilisesidr. Hagia

                     Triada Kilisenin dıştan boyu 23.00 m eni ise 18.20 m’dir. İbadet mekânı içten 19.40m. eni ise 12.75m.’dir. Kilisenin yüksekliği ise 17 m. Hagia Triada Kilisesi, dikdörtgen planlı uzun bir yapıdır. Kilisenin batı ve doğu cepheleri

diğer cephelere nazaran daha geniştir. Naos dikdörtgen planlı olup iki yan ikide orta nef bulunmaktadır. Nefler doğu batı yönünde aynı hizada yer almaktadır. Taşıyıcı sütunlar ahşap üzerine alçı kaplama tekniği ile sütun başlıkları ise kartonpiyer tekniği ile yapılmıştır. Sütunların başlıkları korint tipindedir. Sütunların üst kısmında alçı panolar yer almaktadır.Bu panolarda tıpkı Taksiyarhis kilisesinde olduğu gibi aziz ikonalarının yer aldığı düşünülmektedir. Panolar günümüzde alçı ile kaplanmıştır.

 

                                                                        

 

 

                          

Profitis İlias Kili

                                                     

                                     Ayvalık’ın en yüksek tepesine 1835 yılında kurulmuş olan Profitis İlias kilisesi 1944 depreminde ciddi                                     tahribata uğramıştır. İkinci Dünya savaşı sırasında tehlike anında halka tehlikeyi haber vermek için                                      Alibey Adasındaki Panayia kilisesinin çanı 1936 yılında bu kilisenin çan kulesine yerleştirilmiştir. Çan

 daha sonra buradan alınarak Bergama üzesi’nin bahçesinde koruma altına alınmıştır. 1952 yılında çan kulesi yıkılan

 kilise koruma altına alınmadığından kendiliğinden yıkılmıştır. Kilisenin yıkılmasından yıllar sonra yerine dönemin Belediye Başkanı Ahmet Tüfekçi tarafından Ali ÇETİNKAYA İlk Kurşun Rehabilitasyon Merkezi inşa edilmiştir.

 

 

 

 

 

Faneromeni Ayazma Kilisesi

 

                                       

                 Kemal Paşa Mahallesinde binalar arasında kaybolmuş olan Ayazma kilisesiiçindeki su kutsal

                                       kabul edildiğinden Ayazma Kilisesi yâda Faneromeni Kilisesi diye adlandırılmaktadır. Adının                                                  karşılığı "kutsal su" anlamına gelmektedir.Ayazma Kilisesi nin girişindeki alınlıkta 1890                                                      yazmaktadır. Ayvalık’ın geç dönem yapısıdır. Kilise bu tarihte yapılmıştır. Düz bir zemin

                                   üzerinde yer alan kilise ızgara planlı doku özelliği taşımaktadır. Kilisenin toplam arsa alanı

                                200 m², inşa alanı ise 150 m²  dir. Kilisenin dıştan boyu 17.40 m. eni ise 8.60 m’dir. Kilisenin

yüksekliği ise 12 m. dir.Diğer  kiliselerden farklı olarak dini kaygılar göz önüne alınmadan kuzeydoğu– Güneybatı

yönünde inşa edilmiştir. Ayrıca kilisenin apsisi bulunmamaktadır.

 

 

Manastırlar

 

Ayışığı Manastırı

 

                                  Agios Dimitrios Ta Selina Manastırı: Pateriça Burnunun Edremit körfezine bakan tarafında ve                                                    ulaşımı zor bir yerde inşa edilmiştir. Bilenen adı Ayışığı Manastırıdır. Bu arada Pateriça’nın                                                   anlamı “Koltuk Değneği” demektir. Bir kapısında 1771 yılı, bir diğerinde 1795 tarihi görülmek

                                   tedir. Fakat manastırda görülen bu tarihlerin onarım tarihleri olduğu söylenmektedir.Manastır

                                  en son olarak Suzan Sabancı Dinçer ve Haluk Dinçer tarafından satın alınarak restore edilmiş

                               ve 13 Nisan 2012 tarihinde törenle açılmıştır.

 

 

 

Ai Dimitri Manastırı 

 

                                                                 

                                       Cunda merkezine giden sahil yoluna saptıktan sonra yaklaşık olarak 500 metre sonra yolun

                                      solunda bulunan tepeye bakarsanız bu küçük manastırı göreceksiniz.Dört duvarı kalmış olan bu                                                  manastırın mimari özelliği bulunmamaktadır. Balıkesir İli, Ayvalık lçesi, Cunda (Alibey)

                                      Adasının ilk yerleşim yeri olarak kabul edilen iki yel değirmenlerine yakın bir yerde olan ve                                                      günümüze sadece dört duvarı kalmış olan manastırdır.Hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımız                                              manastır dolgu zemin üzerine inşa edilmiştir. Manastırda kullanılan yöresel granit taşlar bu manas

tırın adada inşa edilen ilk iki manastırdan biri olduğunu düşündürmektedir.Bu manastırda da siyah granit taş ve hemen yakınında bulunan Nesos Antik Kentinden getirilen devşirme taşlar kullanılmıştır. 1850’li yıllarda restore edilen manas

tırda bu kez Sarımsak Taşı kullanılmıştır. Manastırdan günümüze sadece kilisesi kalmıştır.Manastırın duvarları yıkıl

mıştır.Müştemilat için kullanılan binaların birkaç duvarı ve temelleri kalmıştır. Manastırın ortasında bulunan kilise ise

şapel büyüklüğündedir. Hiçbir mimari özelliği yoktur. Tahrip edilmiş olsa bile çatısı halen çökmemiştir.Şapele yakın

tam seçilemeyen bir su kaynağı veya sarnıç bulunmaktadır.

 

 

 

 

 

 

 

Evangelistriya Manastırı

 

 

                                                 

 

                                     Balıkesir İli, Ayvalık İlçesi, Cunda (Alibey) Adasının güneydoğusunda bulunan burnun                                                            üzerindeydi. Manastır burun üzerinde yaklaşık 3000 metrekare alan üzerine Sarımsaklı

                                    taşından inşa edilmiştir. İnşa tarihi olarak 1900 yılların başı düşünülmektedir. Manastırın                                                       çevresi duvarlarla korunmuş, ortasında bir kilisesi mevcuttu.Denizciler için kutsal kabul

                                   edilen manastıra onlar tarafından hediyeler sunulurdu. Kızlar Manastırı olarak da anılan                                                        manastır son sahibi tarafından bir gecede yıktırılmıştır. Oysa günümüze kadar gelebilse,

  turizme açılabilir, muhteşem konumuyla ve tarihi geçmişiyle çok değerli bir yatırım olabilirdi.

 

 

 

 

                          

Leka Panaya Manastırı

                                  

                 1835 yılında yapıldığı belirtilen, zeytin ormanının içinden  yükselen, kıyıdaki tüm                                                                             güzelliklerin içinde, boğazın kenarında olan yapı onarım görmüş olmasından dolayı                                                                      anıtsal mimarisini sergilemeye devam eder. İçindeki kilise, yatakhane, konuk odaları gibi 

                                           manastırı oluşturan mekânlar belli bir düzen içinde konumlandırılmıştır.                                                                       Şuanda Komili ailesi  malikâne olarak kullanmaktadır.

 

 

 

 

 

 

 

Çamlı Manastır 

 

                                            Cunda Adasının çamla kaplı olan en yüksek tepesinin kuzey tarafında Edremit Körfezi ve                                                             Cunda’nın arkasını görecek konumdadır. Çamlı Manastırı olarak da anılmaktadır. Muhteşem                                                        konumu ile manzarası çok güzeldir. Manastır 1,5 dönümlük bir arazinin üzerine kurulmuştur.                                                     1770 yılında yapıldığı düşünülmektedir. Manastır avlusuna bitişik olarak bir ahır, fırın ve su                                                    ihtiyacı için dört kuyusu ve ayrıca bir sarnıcı bulunmaktadır. Avlu içinde ise bir kilise                                                                  bulunmaktadır. Manastır dolgu zemin üzerine inşa edilmiştir. Zemin üzerine yerleştirilen                                                        payandalar ile manastır desteklenmiştir. Manastır 1944 yılındaki depremle ağır tahribat                         görmüş ve yıkıntı halini almıştır. Kilisenin duvarları ise demir destekleri alınmasına rağmen duvarları ayakta kalmayı başarmıştır. Manastırın yapımında devşirme malzemeler görülmektedir. Cunda Adasındaki diğer manastırlarda kullanılan devşirme malzemeler gibi  Cunda’nın ilk yerleşimi olan Nesos veya Pordoselene diye adlandırılan antik şehirden getirildiğini düşünmekteyiz.

 

 

 

  Camiler

 

  Çınarlı Camii

 

                                        Çınarlı Cami, Ayvalık’ın merkezinde Hamdibey Mahallesi Alibey caddesinde yer almaktadır.

                                       Kilise Ayvalık halkının ekonomik ve siyasal yönden en güçlü olduğu dönem olan özerklik dönemin

                                       de inşa edilmiştir. (1790’lı yıllarda tamamlanmıştır.) Yapı 1923 yılında camiye çevrilmiştir.                                                      Dikdörtgen bir görüntü oluşturan kilisenin planı Yunan Haçıdır. Kilise kısmen eğimli düz bir alan                                               üzerine inşa edildiğinden organik ve ızgara dokular bir arada kullanılmıştır. Kilisenin toplam

                                     alanı 2800 m², kilise yapı taban alanı ise 600 m²’dir.Kilisenin yüksekliği 30 m, minarenin

  yüksekliği ise 38 metredir. Dikdörtgen planlı üç nefli ve üç apsisli olan kilisenin dıştan boyu 32.40 m. Eni, 15.90 m.

(doğu)20.25 m (batı) dir Naosu beşer sütunla üç nefe ayrılmıştır. Birbirlerine kemerlerle bağlı olan sütunların başlıkları korint düzendedir. Orta nef beşik yan neflerde ise çapraz tonozla kapatılmıştır.Kilise 1923 yılında camiye çevrilince müez

zin mahfili ve mihrap eklenmiştir. Bemanın güney duvarında kemerli bir kapı ve üzerinde pencere bulunmaktadır.Bemanın         kuzey duvarının batı ve doğu yönlerine nişler yerleştirilmiştir. Bu nişlere naosun duvarında ve apsislerin birleştiği böl ümlerde de rastlanılmaktadır. İkonostasis zeminden üç basamakla yükseltilerek yapılmıştır. İkonostasisin orta nefteki  bölümü altı sütunla yediye ayrılmıştır. Sütunların arasında içerisinde ikonaların bulunduğu panolar yer almaktadır. 

İkonlar günümüzde yerlerinde mevcut değildir. Panolar alçı ile kapatılmıştır.

 

 

Şehitler Camii

 

                           Ayvalık Şehitler Camisi Ali Çetinkaya mahallesinde yer almakta olup büyüklük                                    yönünden Körfez bölgesinin en büyük camisidir. Cami 2001 yılında ibadete                                            açılmıştır.